De zwarte vlier biedt vele gezondheidsvoordelen: deze mooie struik heeft een verzachtende en gunstige invloed op het ademhalingsstelsel bij griepachtige verschijnselen en verkoudheden. De zwarte vlier met zijn sterk ruikende roomwitte bloemen in het voorjaar en zwart violet rijpe bessen in het najaar kan je vinden in de natuur.
Welke actieve inhoudsstoffen bevatten de bloemen (flos) van de zwarte vlier?
De voornaamste actieve inhoudsstoffen van de bloemen zijn:
- flavonoïden
- SNA-I en SNA-V
- tanninen
- slijmstoffen
De tanninen in de zwarte vlier gaan zich binden op de ziekteverwekker waardoor deze niet meer kan binden op onze celmembranen omdat de bindingsplaatsen al bezet zijn door de tanninen. Hierdoor wordt het micro-organisme afgeremd of onschadelijk gemaakt en kunnen ze zich niet meer vermenigvuldigen. Bovendien legt deze inhoudsstof ook een beschermlaagje op de ontstoken slijmvliezen waardoor het beschadigd weefsel zich kan herstellen en remt zo ook de overdreven secretie van onze slijmen af.
De slijmstoffen in de zwarte vlier leggen ook een beschermende film op de ontstoken slijmvliezen waardoor het onderliggende slijmvlies zich kan herstellen. Ze maken de slijmvliezen met andere woorden minder gevoelig voor fysieke prikkels waardoor het hoesten gaat afnemen.
Welke actieve inhoudsstoffen bevatten de bessen (fructus) van de zwarte vlier?
De voornaamste actieve inhoudsstoffen van de bessen zijn:
- flavonoïden
- SNA-III en SNA-I, SNA-V
- tanninen
- anthocyanen
SNA staat voor Sambucus Nigra Agglutine, het is een suiker-eiwitverbinding (lectine), die verschillende stofwisselingsprocessen kunnen beïnvloeden. Het werkt als volgt: voornamelijk SNA-III gaat de verspreiding van virussen vertragen door zelf de bindingsplaatsen te bezetten zodat het virus zich niet kan binden.
Waarvoor kan je de bloemen en bessen gebruiken?
De bloemen maar voornamelijk de bessen kunnen gebruikt worden om klachten zoals verkoudheden en griepachtige aandoeningen te verzachten en te verkorten. Het verhoogt ook de weerstand waardoor het lichaam in paraatheid wordt gebracht, dit is vooral te danken aan het vitamine C gehalte in de bessen.
Bestaan er giftige vliersoorten?
Er zijn 3 soorten vlieren die giftig zijn: de kruidvlier, de bergvlier (ook trosvlier genoemd) en de Amerikaanse vlier. Hieronder staan de voornaamste verschillen beschreven.
De kruidvlier (Sambucus ebulus):
- onaangename geur (bitter amandelachtig)
- de helmknoppen zijn roodachtig
- kruidvlier is een vaste plant die in het najaar afsterf en in het voorjaar weer uitschiet hierdoor heeft de kruidvlier geen houtachtige stengels maar kruidachtige stengels
De bergvlier (Sambucus racemosa):
- de schermvorm lijkt op een ei- of kegelvormige pluim
- de bessen zijn rood van kleur
De Amerikaanse vlier (Sambucus canadensis):
- zeer zeldzame soort
- lijkt het hardst op de zwarte vlier
- de schermvorm is plat en bloeit gedurende de hele zomer
Vergis je ook niet met de lijsterbes! Deze bloemen zijn net voor de vlierbloemen open.
Waarop moet je zeker letten bij het plukken van de bloemen en bessen?
Uitgezonderd van de bloemen en de rijpe bessen bevatten alle delen van de zwarte vlier cyanogene glycosiden (blauwzuur). De schors van de zwarte vlier bevat eveneens ook een “toxisch lectine” en moet vermeden worden.
In de rijpe bessen zit ook blauwzuur maar door het maken van een siroop (lees verhitting) maakt men het blauwzuur onschadelijk en is er geen enkel gevaar meer.
Wanneer kan je de inname van zwarte vlier best vermijden?
Door de diuretische (vocht afdrijvende) werking zou het de zoutbalans kunnen verstoren maar misschien toch wat relativeren vermits we de siroop van de bloemen of bessen niet langdurig of niet in grote hoeveelheden gaan innemen.
Best kan je zwarte vlier bereidingen gescheiden in nemen van geneesmiddelen of andere voedingssupplementen om de werking ervan niet te beïnvloeden.
Eindconclusie
Meerdere wetenschappelijke studies onderbouwen de verzachtende werking en de verkorte duur van de klachten bij verkoudheden en griepachtige verschijnselen. Zelfs in de volksgeneeskunde noemde men de zwarte vlier “de medicijnkist van het volk”.
Mocht je nog vragen hebben, stel ze gerust en ik help je graag verder 🙂
