Kamille is een veelzijdig gebruikte geneeskrachtige plant die zeker niet mag ontbreken in je tuin. Deze plant heeft ontsteking werende, kalmerende en wond helende eigenschappen. Een volksspreuk zegt “één kopje kamillethee helpt beter dan drie dokters”. Kamille wordt niet enkel in de natuurgeneeskunde toegepast maar ook veelvuldig in de homeopathie en allopathie.

Herkomst van de naam

Echte kamille heeft verschillende synoniemen maar naast Matricaria recutita wordt vooral “Chamomilla recutita” en “Matricaria chamomilla” gebruikt.

Matricaria is afgeleid van “mater” wat zoveel betekent als “moeder”, “matrix” staat voor “baarmoeder” en “caria” staat voor “zorg”. Dit duidt op toepassingen voor de vrouwenkwalen zoals menstruatie krampen.

De naam “recutita” betekent “zonder haar” omdat de kamille plant in tegenstelling tot veel andere planten onbehaard is.

“Chamomilla” staat dan weer voor “chamos” wat grond betekent en “melos” verwijst naar “appel”. Plaats deze 2 namen samen en je krijgt “grondappel” wat duidt op de zoete appelgeur van de kamille plant en ook omdat kamille laag tegen de grond groeit.

De kamille als tuinplant

Kamille is éénjarig maar zaait zich goed en snel uit waardoor je het volgende jaar weer nieuwe plantjes krijgt. Kamille houdt ervan om in de zon te staan en de bloemen zijn aromatisch van geur (appelgeur).

Als je zeker wil zijn dat je met echte kamille te maken hebt en niet met de roomse of de valse kamille dan hoef je enkel het bloemhoofdje door midden te snijden. Dit is namelijk hol van binnen en zo kan je echte kamille onderscheiden van andere kamille soorten.

Kamille wordt ook wel eens “plantendokter” genoemd en dit is te danken aan het opknappend effect van wegkwijnende planten als kamille ernaast geplant wordt.

Kamille is wel zeer gevoelig voor bladluizen. Wil je deze op een ecologische manier bestrijden, zoek dan achter lieveheersbeestjes en zet deze bij je kamille. Gebruik zeker niets chemisch vermits je de kamille wil gebruiken voor een infuusje, olie of wijn.

Gebruikte deel en inhoudsstoffen

De belangrijkste inhoudsstoffen zijn:

• etherische olie
  • (pro)chamazuleen (deze is verantwoordelijk voor de blauwe kleur in de etherische olie)
  • alfa-bisabolol
• flavonoïden
  • apigenine
  • luteoline
  • quercetine
  • rutine
• polysachariden
  • pectineachtige slijmstoffen
• iridoïden (bitterstoffen)
• coumarinen

De etherische olie van kamille

De etherische olie van kamille is blauw van kleur en heeft een sterke, in mijn ogen, onaangename geur. Vermits het een dure etherische olie is, valt de geur en de kleur niet op in bereidingen vermits je slecht een druppel gebruikt. Gebruikt je meer dan ga je het zeker merken in je eindproduct.

De etherische olie werkt krampstillend, ontsteking remmend en kalmerend op zowel lichamelijk als psychisch vlak.

De alfa-bisabolol in de etherische olie gaat ook de ontwikkeling van maagzweren door stress en alcohol gebruik tegen.

Het zenuwstelsel

Kamille werkt kalmerend en rustgevend (ontspannend) op ons zenuwstelsel. En is te gebruiken bij stress, angst, rusteloosheid, irritatie, prikkelbaarheid en slapeloosheid

De apigenine is een GABA-agonist. GABA, de belangrijkste remmende neurotransmitter in ons centraal zenuwstelsel, beïnvloedt vele processen in je lichaam. Het is als het ware een natuurlijke rustgever, remt de zenuwimpulsen en werkt regulerend bij stress. Het dempt ook de activiteit van je hersenen en zorgt op die manier ervoor dat de slaapkwaliteit en je slaapcyclus verbetert. Doordat apigenine de GABA stimuleert, krijg je een dubbel rustgevend effect.

De monoterpenen in de etherische olie remmen op hun beurt de acetylcholine-esterase (afbraak). Acetylcholine is een neurotransmitter van het parasympatisch zenuwstelsel die zorgt voor de ontspanning en het herstel van het lichaam. Doordat de monoterpenen de esterase remmen, blijft acetylcholine nu langer aanwezig. Hierdoor krijgt je een dubbele activiteit van rust en herstel en ontstaat er een kalmerend en ontspannend effect.

Planten die hiervoor ook werken zijn:

Het spijsverteringsstelsel en het voortplantingsstelsel

Kamille werkt ontsteking remmend, krampwerend, verzachtend en ontsmettend. Het is te gebruiken bij: kolieken en krampen van de maag en darmen, moeilijke spijsvertering, winderigheid, opgezette buik en menstruatie krampen. Eveneens is het ook heilzaam bij maag- en darmslijmvliesontsteking, zuurbranden en het beschermt preventief tegen zweervorming.

De iridoïden in kamille zijn bittere stoffen die spijsvertering bevorderend werken. Dit gebeurt door een reflexactie via het autonoom zenuwstelsel. Door het prikkelen van de bitterreceptoren in de smaakpapillen van de mond verhoogt de nervus vagus (hersenzenuw) de productie en de secretie (afgifte) van allerlei sappen die betrokken zijn bij de spijsvertering.

Door ook nog eens het ontspannend effect werkt het bovendien wind verdrijvend en krampwerend. Niet alleen voor het spijsverteringsstelsel maar ook bij menstruatie krampen. Kamille is een tonicum voor de baarmoeder.

Vooral de etherische olie en de flavonoïden zijn verantwoordelijk voor het ontsteking remmend en ontsmettend effect.

Verschillende studies tonen aan dat kamille preventief verlichtend en helend werkt tegen het ontwikkelen van maag- en darmzweren. Ook de polysachariden zorgen voor een extra beschermend effect naar het slijmvlies toe.

Een andere plant die aanleunt bij de werking van kamille op zowel het zenuwstelsel, het spijsverteringsstelsel en het voortplantingsstelsel is citroenmelisse.

De huid

Kamille is door zijn verzachtende, wond helende, jeukstillende, ontsteking werende en kalmerende eigenschappen zeer geliefd in huidverzorgingsproducten. Deze plant wordt veel gebruikt in shampoos, zepen, crèmes, …

• shampoos
  • geeft de haren een mooie glans
  • maakt blonde haren nog lichter van kleur
  • bij een droge en geïrriteerde hoofdhuid
• zeep
  • zorgt voor een zachte en soepele huid
  • bevordert het genezingsproces van de huid
• crèmes
  • zelfs voor de gevoelige, fragiele huid en de zonverbrande huid

Als massage olie masseert het zelfs een vermoeid gevoel uit het lichaam.

Een andere zeer geliefde plant voor de huid is:

Gebruik van kamille

Kamille is veelzijdig in gebruik en kan op verschillende manieren verwerkt worden. De waterige bestanddelen (hydrofiele) werken meer ontkrampend terwijl de alcoholische extracten (lipofiele, vetoplosbare) meer werken als ontsteking remmend effect.

Infuus (thee in de volksmond)

De aangeraden dagdosis voor een infuus bedraagt:

• 1-4 gram gedroogde bloemhoofdjes en dit 3 maal per dag
• 2-8 gram verse bloemhoofdjes en dit 3 maal per dag
• voor kinderen 1 gram gedroogde of 2 gram verse bloemhoofdjes en dit 3 maal per dag

Als infuus:

Overgiet 1 tot 4 gram gedroogde bloemhoofdjes of 2 tot 8 gram verse bloemhoofdjes met een 150 gram pas gekookt water. Dek af en laat gedurende 5-10 minuten trekken. Daarna zeven en drinken. Dit mag je 3 maal per dag herhalen (voor volwassenen).

Wanneer je het gebruikt voor een goede nachtrust, drink dan ongeveer een klein uurtje voor het slapen gaan een kopje kamille thee.

Als infuus voor in bad en voor je haar:

Overgiet 50 gram gedroogde bloemen met 1 liter water. Dek af en laat gedurende 5-10 minuten trekken. Daarna zeven en aan je badwater toevoegen.

Voor je planten:

Een aftreksel (infuus) van de bloemhoofdjes werd traditioneel gebruikt als een voedend en tonisch middel voor zieke planten en als ingrediënt om de compostering te bevorderen.

Tinctuur (alcoholisch extract)

Maak een tinctuur met een 1:10 verhouding in 45% ethanol. Dit wil zeggen 1 deel gedroogde kamille bloemhoofdjes in 10 delen ethanol van 45%.

Normaal moet dit een 1:5 verhouding zijn maar dit kan jezelf nauwelijks bekomen. Bij een 1:5 verhouding gebruik je:

• 300 druppels 3 maal per dag in wat water op te lossen
• Kinderen gebruiken best een infuus vermits een tinctuur alcohol bevat. Anders de dosis zeker halveren

Wil je zelf je kamille tinctuur maken, kijk dan op het recept “kamille crème“.

Olie maceraat

Maak een kamille olie met een 1:10 verhouding. Dit wil zeggen 1 deel kamille bloemhoofdjes in 10 delen olie. De keuze van de plantaardige olie is afhankelijk van jouw huid type.

Wil je zelf je kamille olie maken, kijk dan op het recept “kamille crème“.

Kamille wijn

De kamille wijn is een traditioneel gebruik voor een moeilijke spijsvertering. Week gedurende 5 dagen 100 gram bloemen in 1 liter witte wijn. Daarna zeven en een glaasje drinken voor de maaltijd.

Waarschuwingen

Kamille wordt over het algemeen als zeer veilig beschouwd als je de juiste dosissen gebruikt. Maar zoals bij zo goed als alle planten geldt de regel “geniet maar doe het met mate, te veel is nooit goed”.

• overdadig gebruik kan leiden tot slapeloosheid i.p.v. slaperigheid
• best kan je kamille gescheiden innemen van geneesmiddelen of andere voedingssupplementen om de werking ervan niet te beïnvloeden
• vanwege de coumarinen kan er sprake zijn van een bloed verdunnende werking. Hou hier rekening mee als je hiervoor al medicatie inneemt of een heelkundige ingreep moet ondergaan
• vermijdt kamille als je zwanger bent!

Kuren en regelmatig afwisselen met andere planten met eenzelfde werking is vaak een gouden regel. Neem gedurende 3 weken kamille, stop dan 1 week en terug herstarten voor 3 weken. Dit maximaal 3 maal achtereen herhalen.

Bij al te sterke aftreksels kan er misselijkheid of maaglast ontstaan. Ook bij overdreven gebruik wordt er soms duizeligheid of een wazig gevoel geconstateerd.

Eindconclusie

Al van in de oudheid werd kamille gebruikt en is één van de 9 heilige kruiden. Dat deze plant een uitstekend kruid is met veelzijdige toepassingen, is wetenschappelijk bewezen. In 1987 werd kamille zelfs bekroond als geneeskrachtige plant in Duitsland.

Je kan kamille gebruiken bij:

• allerlei klachten van het spijsverteringsstelsel
• zenuwaandoeningen van allerlei aard (hysterie, nervositeit, spanningen, stress, slapeloosheid, …)
• neuralgische pijnen
• huid problemen
• menstruatie pijnen

Moogt je nog met vragen zitten, stel ze dan gerust. Ik help je graag verder 🙂