Brandnetels (Urtica dioica of grote brandnetel) is een plant die je nooit meer vergeet wanneer je er tegen loopt of aanraakt. Dit onaangename contact veroorzaakt jeuk en huidirritaties. Dit is te danken aan de brandhaardjes die irriterende stoffen injecteren in je huid.

Maar draag je handschoenen om deze plant te slim af te zijn dan loont het heus de moeite om te plukken. Brandnetels bevatten tal van geneeskrachtige eigenschappen en is ook meer dan enkel onkruid.

Deze brandnetels zijn rijk aan mineralen en vitaminen en nog een hoop andere waardevolle inhoudsstoffen. Hierdoor worden ze nuttig om te gebruiken als voorjaarsreiniger, om ontstekingen te remmen en pijn te verlichten, bij allergieën en hooikoorts. Zowel het inwendig als uitwendig gebruik van brandnetels wordt veelvuldig toegepast in de kruidengeneeskunde.

Gebruik brandnetels eens om een soepje te maken, een infuus en/of een tinctuur. Maar ook in een shampoo komt deze plant helemaal tot zijn recht. Een super leuk weetje: wanneer je brandnetels kookt of droogt dan prikken deze niet meer en kan je ze gerust gebruikten zonder de nare jeuk en huidirritaties.

Vanwaar komt de naam Urtica dioica?

Urtica komt van het Latijnse “Urere” en staat voor “branden” vandaar ook de naam brandnetel.

Dioica is afgeleid van het Griekse woord “dis” en betekent “tweemaal” en ook van “oikia” wat staat voor “huis”. Dit verwijst naar de plant die tweehuizig is. Er bestaan dus met andere woorden mannelijke en vrouwelijke brandnetels.

Netel zou dan weer afkomstig zijn van “noedl” wat niet meer betekent dan “naald of van “nezilla”. Beide beschrijven de prik die je voelt bij het aanraken van de plant.

Waar vind je brandnetels?

Brandnetels zijn een goede stikstof-indicator. Waar veel stikstof is (en op vervuilde gronden) kom je zeker brandnetels tegen. Deze brandnetels zorgen ervoor dat het evenwicht in de bodem herstelt en laten een vruchtbare grond achter. Het ontgift dus niet enkel je lichaam maar ook de bodem.

Niemand wil ze in zijn tuin maar toch zijn brandnetels goed voor je planten. Ze zorgen ervoor dat je planten een grotere weerstand hebben tegen ziektes. Ook stimuleren ze de groei van vele planten die in de buurt van je brandnetels staan.

Zelfs op je compost hoop vormen de rottende bladeren en stengels van deze plant voor een prima compost. Ook smeerwortel bladeren kunnen hiervoor gebruikt worden.

Gebruik eens brandnetelgier als plantenvoeding of om je planten te verlossen van meeldauw, witvlieg en andere ongedierte en schimmels. Let wel op want dit goedje stinkt enorm.

Het gebruikte deel en de belangrijkste inhoudsstoffen

Het kruid (herba) wordt voor vele doeleinden gebruikt die hier worden besproken.

Maar ook de wortel (radix) is van belang hetzij voor een heel andere aandoening. De wortel wordt geoogst in de herfst en gebruikt bij goedaardige prostaatvergroting. In de wortel zijn de belangrijkste inhoudsstoffen vooral de fytosterolen en -glycosiden, vetzuren, polysachariden en lectine.

De kleine brandnetel (Urtica urens) kan perfect als vervanging dienen voor de grote brandnetel maar is vaak iets moeilijker te vinden. Deze kleine brandnetel is altijd krachtig ook tijdens de bloei en dus ook het hele jaar rond te oogsten.

De belangrijkste inhoudsstoffen van het kruid:

• amines
  • acetylcholine
  • histamine
  • serotonine
  • 5-hydroxytryptamine
  • choline
• flavonoïden
  • quercetine
  • kaemferol
  • isorhamnetine
• vitaminen
  • bètacaroteen en andere carotenoïden
  • vitamine C, B1, B2, B5, B9, E en K1
  • choline
• mineralen
  • voornamelijk tot 20%: ijzer, silicium, calcium en kaliumzouten maar de lijst gaat vele malen verder
• eiwitten, essentiële aminozuren en enzymen
• organische zuren
  • citroenzuur
  • barnsteenzuur
  • oxaalzuur

Waarvoor gebruik je brandnetels?

Brandnetels bevatten veel vitaminen en mineralen. Deze behoren tot de beschermende stoffen in ons lichaam. Ze beschermen ons met behulp van enzymen en co-enzymen tegen ziekten, veroudering, dragen bij tot het onderhouden, vernieuwen van onze weefsels en nog zoveel meer.

Deze vitaminen en mineralen zorgen ervoor dat enzymen samen met hun co-enzym hun taken kunnen vervullen. Ons lichaam bezit duizenden enzymen die instaan voor allerlei processen in ons lichaam zoals het immuunsysteem, de voedselvertering, de stofwisseling,… Enzymen zijn de katalysatoren van ons lichaam: ze ondersteunen en versnellen een chemische reactie in ons lichaam. Maar na afloop daarvan blijven ze structureel onveranderd. De enzymatisch activiteit wordt niet alleen bevorderd door voldoende eiwitten, vitaminen en mineralen maar ook door voldoende lichaamsbeweging.

Uitscheidingsstelsel

Brandnetel is urinezuur afdrijvend (bloedzuiverend) en hierdoor ook ontgiftend. Personen die graag een voorjaarskuur doen, zullen graag werken met brandnetels. Maar ook personen met jicht ervaren goede resultaten.

Voorjaarskuren met brandnetels worden al sinds mensenheugenis gebruikt omwille van de bloed reinigende en ontgiftende werking. Door het hoge gehalte aan mineralen in brandnetel is er geen verlies aan mineralen wanneer het urinezuur uit de weefsels naar de bloedbaan gedreven wordt en zo via de nieren ons lichaam verlaat.

Personen met jicht en vochtophopingen hebben baat bij het nemen van brandnetel.

Extra weetje bij jicht en slecht werkende nieren:

Personen met jicht hebben een hoog gehalte aan urinezuur en ureum in hun lichaam. Citroensap bevat citroenzuur en je zou het niet direct verwachten maar dit is een zwak zuur. In tegenstelling tot ons maagzuur dat een sterk zuur is. Wanneer het zwak zuur van citroen in contact komt met het sterk zuur van de maag wordt het basisch. Hierdoor wordt je bloed alkalisch. Door dit effect gaat het hoog gehalte aan urinezuur en ureum naar beneden. Jicht lijders hebben hierbij dus zeker baat.

Ook heermoes (Equisetum arvense) is zeer rijk aan mineralen vooral aan silicium en is aan te raden bij mensen die al langdurig lijden aan jicht.

Voortbewegingsstelsel

Personen met reumatische aandoeningen zoals artrose en artritis kunnen ondersteuning vinden bij het gebruik van brandnetels. Deze plant werkt pijnstillend en vermindert de ontstekingen. Ook versterkt het je kraakbeen en bevordert het je beenopbouw.

Brandnetel verhindert de COX-enzymen en LIPOX-enzymen waardoor er minder tot geen ontsteking bevorderende prostaglandines en sterk ontsteking bevorderende leucotriënen worden aangemaakt. Tevens remt het de vrijstelling van kraakbeen beschadigende cytokines.

Al eeuwen wordt brandnetel als natuurlijke pijnstiller ingezet. Ook het hoge gehalte aan mineralen en vitaminen werken versterkend naar je kraakbeen toe en bevorderen de beenopbouw.

Immuunsysteem

Door het verbeteren van de immuniteit hebben personen met hooikoorts en allergieën een goed resultaat bij het gebruik van brandnetels.

Brandnetels verminderen de allergische reactie door het verhinderen van de vorming van ontsteking bevorderende stoffen zoals cytokines, histamine, …

Personen die lijden aan allergieën en hooikoorts boeken met brandnetel goede resultaten omwille van deze natuurlijke antihistaminicum werking.

Bloedsomloop

Mineralen, in het bijzonder ijzer, en vitaminen zijn noodzakelijk voor het vormen van ons bloed. Personen met bloedarmoede doen er goed aan om brandnetel te gebruiken.

Mineralen zijn belangrijk voor de bloedvorming en voor de bloedontzuring. De meest voorkomende vorm van bloedarmoede is het tekort aan ijzer maar ook een tekort aan foliumzuur (vitamine B9) en B12 komt voor. Bij deze personen kunnen brandnetels ondersteunend werken.

Wordt je bloedarmoede veroorzaakt door een fout van het beenmerg of een auto-immuunziekte dan ga je hierbij weinig baat hebben. Bloedarmoede is een ernstige aandoening waarbij een bezoek aan een specialist zeker niet mag ontbreken.

Haren en nagels

Door het hoge gehalte aan mineralen en vitaminen in brandnetel is deze goed voor een slechte haargroei en broze nagels. Bovendien is het een tonicum voor je hoofdhuid bij vette haren.

Vitaminen en mineralen zorgen samen met een gezonde voeding ervoor dat je lichaam binnenin gezond is en dat uit zich natuurlijk ook uitwendig. Zowel inwendig als uitwendig is brandnetel goed voor je haren en nagels.

Brandnetels zijn een tonicum voor je hoofdhuid en gemakkelijk te verwerken in een shampoo. Deze shampoo is inzetbaar bij:

• vette haren en een vette hoofdhuid
• roos
• zwakke en broze haren

Opmerkingen bij het gebruik van brandnetels

• Door de diuretische werking dienen nier-, bloeddruk- en hartpatiënten hierbij rekening te houden
  • kinderen onder de 7 jaar moeten middelen die op de nieren werken vermijden vermits hun nieren nog niet volgroeid zijn
• Brandnetels in therapeutische dosissen moeten vermeden worden tijdens de zwangerschap vanwege het utero-tonisch effect en tijdens de borstvoeding
• Hou ook rekening met het bloedstolling verhogend effect door de aanwezigheid van vitamine K
• Voorzichtigheid bij diabetici omwille van een bloedsuiker verlagend effect

Eindconclusie

De grote brandnetel is zeer waardevol in de kruidengeneeskunde omwille van zijn rijkdom aan mineralen en vitaminen en nog een hoop andere waardevolle inhoudsstoffen. Hierdoor worden ze nuttig om te gebruiken voor de vele stelsels in je lichaam. Zowel het inwendig als uitwendig gebruik van brandnetels wordt veelvuldig toegepast.