Gember wordt al eeuwen gebruikt bij spijsverteringsproblemen. Maar de meeste onder jullie zullen het eerder kennen als iets dat je helpt bij reisziekte en om je misselijkheid te onderdrukken, zelfs bij een zwangerschapsmisselijkheid. Ook in de keuken is gember een zeer geliefd product.

Maar wist je ook dat gember goed is voor artritis en artrose? En het grootste voordeel is dat slechts een kleine hoeveelheid nodig is om tot een gewenst resultaat te komen.

Herkomst van de naam gember (Zingiber officinale)

“Zingiber” zou afkomstig zijn van het Sanskriet “çringavera” wat duidt op “gevormd als een hertengewei of hoorn”. Dit slaat op de vorm van de wortelstok.

“Officinale” wil zeggen “uit de apothekerswerkplaats”. Gember komt voor op de officiële lijst van geneeskrachtige planten en stond reeds eeuwen in dienst van de wetenschap omwille van zijn geneeskrachtige werking.

Gember komt uit de familie van de Zingiberaceae net zoals kurkuma en kardemom.

Oorspronkelijk is de gember afkomstig uit ZO-Azië maar deze plant wordt nu in bijna alle tropische en subtropische streken gecultiveerd. De verschillende cultivars verschillen van elkaar op basis hun scherpte, smaak, aroma en kleur.

Het gebruikte deel en de belangrijkste inhoudsstoffen

De belangrijkste inhoudsstoffen van gember (Zingiber officinale):

• etherische olie
  • de etherische olie is verantwoordelijk voor de typische geur maar niet voor zijn scherpe smaak
  • minimum 1,7% is vereist maar normaal bevat deze wortelstok 2 à 4%
    • zingibereen
    • zingiberol
    • bèta-bisaboleen
• fenolderivaten
  • oleoresine
    • deze harsachtige stof is verantwoordelijk voor de scherpe, pittige smaak (5 à 8%)
      • gingerolen
      • shogaolen
        • deze shogaolen ontstaat tijdens het drogen en is hierdoor nog scherper en pittiger van smaak dan de verse
  • fenolen
    • gingeol
    • zingerone
  • geconjugeerde en vrije polyfenolen
• zingibaïne
  • dit is een eiwit spitsend enzym
• vitaminen en mineralen
  • vitamine C, B1, B2, B3, B6 en bètacaroteen
  • calcium, magnesium, fosfor, kalium, selenium

Gezondheidsvoordelen van je gember

Deze gember bied je vele mogelijkheden en is een populair huismiddeltje. Het is zelfs een van de beste middeltjes tegen (zwangerschaps-)misselijkheid, reisziekte en klachten van je maag en darmen. Zelfs bij pijn aan het voortbewegingsstelsel is gember heilzaam.

Hoewel de meeste geneeskrachtige kruiden in grote hoeveelheden gegeten of genomen moeten worden om tot een gewenst resultaat te komen, is gember een uitzondering op de regel. Slechts 2 tot 4 gram gedroogde of 4 tot 8 gram verse gember is voldoende om tot een gewenst resultaat te komen.

Nog een bijkomend voordeel is dat gember niet de neveneffecten heeft van geneesmiddelen. Het maakt je niet moe, belast niet je maag en werkt daar waar het nodig.

spijsverteringsstelsel

Gember doet dienst als anti-emeticum (anti-braken) met name als seratonine-antagonist. Het werkt tegen misselijkheid en braken zoals bij zee- en/of wagenziekte maar eveneens bij zwangerschapsmisselijkheid. Maar deze wortelstok doet nog meer. Het is prima inzetbaar bij alle andere vormen van maag- en darmklachten.

(Zwangerschaps-)misselijkheid en braken:

Gember heeft een dubbel effect tegen misselijkheid en braken:

• In je maag en darmen bevinden zich serotonine receptoren (5-HT-receptoren of 5-HydroxyTryptamine receptoren). Serotonine zorgt hier voor de samentrekking van je gladde spieren van het maag-darmkanaal (peristaltiek). Dit is nodig om je voedselbrij doorheen je spijsverteringskanaal te laten gaan. En serotonine is ook betrokken bij het braken. Braken is op zich een normale reactie vaak als gevolg van een maag- of darminfectie veroorzaakt door virussen, bacteriën of parasieten. Maar misselijkheid en/of braken kan ook door reisziekte, zwangerschap of moeilijke spijsvertering komen. Natuurlijk wil je dit dan vermijden.
  • Gember remt de serotonine af door zelf te binden op deze receptoren. Zie het als een sleutel op een slot systeem. Gember is hier een slechte sleutel en kan wel binden op deze receptoren maar kan het slot zelf niet openen. Door de receptoren te bezetten, kan serotonine niet meer binden. Hierdoor krijg je een ontkrampend effect.
• In je hersenstam bevindt zich het braakcentrum waar ook serotonine receptoren zitten. Als het braakcentrum geprikkeld wordt dan ga je braken. Toxines (gifstoffen) en maag of -darminfecties kunnen hiervan de oorzaak zijn. Ook hier is het een normale reactie van je lichaam. Maar wordt je misselijk en moet je braken door reisziekte, zwangerschap of migraine dan wil je het liever vermijden.
  • Gember onderdrukt het braakcentrum (door een slechte sleutel op het slot systeem) en absorbeert eventuele toxines waardoor je een braak stillend effect bekomt.

Te gebruiken bij:

• braken en misselijkheid veroorzaakt door zwangerschap, chemotherapie, reisziekte en/of migraine
• moeilijke spijsvertering, maag en darm krampen, opgezette buik, …

voortbewegingsstelsel

Deze gember is ook een krachtige remmer van ontstekingen. Personen met reumatische aandoeningen en aandoeningen veroorzaakt door koude hebben verlichting bij het gebruik van deze wortelstok. Het verlicht je pijn en is bovendien kraakbeen beschermend.

Remmen van ontstekingen

Een ontsteking is in de eerste plaats een belangrijk proces in de homeostase van ons lichaam. Een ontsteking is noodzakelijk om beschadigd weefsel te herstellen. Maar soms is ons lichaam uit balans en worden acute ontstekingen chronisch. Deze ontwikkelen zich meestal langzaam en hebben tot gevolg dat je algemene gezondheidstoestand achteruit gaat.

De fenolderivaten in je gember zijn krachtige ontsteking remmers:

• Enerzijds door het afremmen van de COX-2 enzymen
  • door het afremming van CycloOXygenase enzymen worden er minder tot geen ontsteking bevorderende prostaglandines aangemaakt
• Anderzijds door het afremmen van de LIPOX enzymen
  • door het afremmen van LIPOXygenase enzymen worden er minder tot geen sterk ontsteking bevorderende leucotriënen aangemaakt

Het voordeel van gember is in tegenstelling tot de klassieke NSAID’s dat gember vooral COX-2 en LIPOX remt. NSAID’s remmen ook nog eens COX-1 maar deze prostaglandines veroorzaken een normale fysiologische toestand. Doordat NSAID’s ook de COX-1 remmen, veroorzaken ze vaak ook bijwerkingen zoals misselijkheid en spijsverteringsproblemen zoals maag- en darmzweren bij langdurig gebruik. Ook een verminderde nierfunctie en een verhoogde bloedingsneiging komen vaak voor bij langdurige inname. Nog een nadeel van NSAID’s is dat ze niet de LIPOX remmen terwijl deze sterk ontsteking bevorderend zijn.

Het kraakbeen beschermen

Het kraakbeen beschermend effect wordt bekomen door het remmen van de MMP’s. MMP’s, Matrix MetalloProteïnasen, zijn enzymen die verantwoordelijk zijn voor het afbreken van je kraakbeen. Bij een normaal ontstekingsproces is dit nodig om opnieuw weefsel te vormen. Maar bij chronische reumatische aandoeningen zijn deze enzymen in grotere aantallen aanwezig. Gember remt deze enzymen waardoor het kraakbeen beter beschermd wordt.

Te gebruiken bij:

• reumatische aandoeningen (pijn en stijfheid in je gewrichten of spieren)
  • jicht
  • artritis
  • artrose
  • spierpijn

Gebruik van je gember

Gedroogd gember poeder bevat nog steeds de grootste hoeveelheid werkzame stoffen, gevolgd door de verse gember. De reden hiervoor is dat gedroogde gember direct verwerkt wordt bij het oogsten waardoor de inhoudsstoffen het best bewaard blijven.

Verse gember die je kan kopen in de winkel is uiteraard ook nog zeer goed werkzaam maar door de langere tijd tussen het oogsten en het gebruik, gaan er talloze inhoudsstoffen verloren (lees als verminderen). Het raspen van je gember geeft ook nog steeds het beste resultaat ten opzichte van schijfjes.

dosis:

• 2 tot 4 gram gedroogde gember
  • best verspreid in genomen gedurende de ganse dag in lagere dosissen om zo tot 2 à 4 gram te komen

• 4 tot 8 gram verse, liefst geraspte gember
  • bij zwangerschap gebruik je best de laagst mogelijke dosis: 2 tot 4 gram
    • verwerkt in gerechten
    • als infuus (thee in de volksmond)
    • gember siroop
    • gekonfijte gember (gekristalliseerde gember)

Andere opties met gember

De etherische olie uitwendig te gebruiken:

• geurlampje (aromatherapie)
  • bij verkoudheden en griep
    • enkele druppels
• huid
  • bij spierpijnen, gewrichtsklachten, slechte bloedscirculatie, artrose en artritis
    • maximaal 3% en bij overgevoeligheid 0,1% in een plantaardige olie als massage olie te gebruiken
• bad
  • idem zoals de huid en bij vermoeidheid
    • maximaal 8 druppels in een vol bad vermengd met een beetje melk als emulgator

Waarschuwingen

• Door het verwarmend effect kan je gember best vermijden bij koorts
• Vermits gember de spijsvertering stimuleert, vermijden mensen met galproblemen beter het gebruik van gember
• Plan je een operatie of neem je bloed verdunnende medicatie hou er dan rekening mee dat gember hetzelfde effect heeft
• bij kinderen onder de 6 jaar wordt gember als kruidengeneesmiddel niet aanbevolen

Eindconclusie

Gember is zeer geliefd binnen de kruidengeneeskunde. Je kan deze wortelstok gebruiken voor je spijsverteringsstelsel, voortbewegingsstelsel en je bloedsomloop.

Een bijkomend voordeel is dat je slechts een geringe hoeveelheid nodig hebt om tot een gewenst resultaat te komen.

Bovendien heeft gember niet de neveneffecten zoals die van geneesmiddelen. Het belast niet je maag, maakt je niet onnodig moe en vooral: “het werkt daar waar het nodig is”.

Heb jij ook zo’n goede ervaring met gember deel ze dan gerust in een reactie 🙂