Waterkefir is een probiotica, net zoals de melkkefir die iets beter bekend is. Beide kefirs zorgen ervoor dat je darmen gezond blijven. En gezonde darmen betekent ook een betere weerstand en een beter algemeen welbevinden. Wist je dat voor 80% je gezondheid start vanuit je darmen?

Kefir is al meer dan honderden jaren een voedingsmiddel dat gebruikt wordt. Nee, het is geen wondermiddel maar het helpt je wel de goede bacteriën in je darmen gezond te maken en te houden. Het zet je weer in een gezonde balans.

Bovendien bevat je kefir drankje allerlei nuttige voedingsstoffen die ervoor zorgen dat alle stelsels in je lichaam optimaal kunnen werken.

Met de melkkefir heb ik zelf geen ervaring. Deze blog gaat dan ook over de waterkefir.

Waarom is probiotica zo belangrijk voor onze gezondheid?

De rol van onze darmen is cruciaal op onze gezondheid! Het is noodzakelijk om elke dag genoeg te drinken, voldoende vezels, vitaminen, mineralen en essentiële aminozuren te eten, stress te vermijden en ook regelmatig te bewegen.

Onze darmflora bevindt zich voor het grootste gedeelte in onze dikke darm. Er leven in onze darmen zowel “goede” als “slechte” bacteriën. Zolang deze in balans zijn, is er geen probleem. Krijgen de slechte bacteriën de overhand dan loopt het mis en krijgen we klachten of ontstaan er ziekten. Een verstoorde darmflora wordt dan ook vaak gelinkt aan:

• ontstekingen
• allergieën
• auto-immuunziekten
• verzwakte weerstand
• diabetes
• allerlei huidklachten
• andere degeneratieziekten

Onze darmbacteriën dragen ook bij tot het beschermen van de slijmlaag van onze darmen. Verder produceren deze darmbacteriën gassen bij het verteren van vezels en ander niet verteerd voedsel. Hierdoor ontstaat er peristaltiek omdat deze gassen de darmwand prikkelen. Deze peristaltiek zorgt voor onze stoelgang. Ook ons afweersysteem wordt voor zo’n 80% door onze darmflora op peil gehouden. En ten slotte zorgen sommige bacterie soorten voor nuttige vitaminen zoals vitamine K en het vitamine B-complex.

Wat is prebiotica?

Des te vezelrijker we eten des te meer verschillende bacterie soorten er leven in onze darmen. Vezels zijn de prebiotica voor onze darmen, met andere woorden het voedsel voor onze darmflora. Prebiotica stimuleert de groei en de activiteit van onze unieke darmflora.

Wat is probiotica?

Probiotica daarentegen zijn levende micro-organismen. Deze worden ingezet wanneer er een disbalans is tussen de goede en slechte darmbacteriën. Gefermenteerde zuivel producten zoals yakult, actimel, activia en sommige yoghurt (op het etiket staat levende bacteriën of actieve culturen) zijn goede natuurlijke bronnen van probiotica. Maar ook gefermenteerde voedingsmiddelen zoals zuurkool, kombucha, tempeh en kefir bevatten probiotica.

Oudere mensen raad ik toch aan 1 maal per jaar een kuur te doen met probiotica als ze te weinig natuurlijke bronnen tot zich nemen. Of drink elke dag 100 tot 400 gram zelfgemaakte kefir drank. Want naarmate we ouder worden, verandert ook de samenstelling van onze darmflora. Vaak in het nadeel van onze goede bacteriën waardoor slechte bacteriën meer de overhand halen. Dit wordt mede veroorzaakt door het gebruik van meer medicijnen, minder beweging, minder drinken en minder vezelrijk eten.

Het enterisch zenuwstelsel

Het hele spijsverteringsstelsel heeft ook een eigen autonoom enterisch zenuwstelsel (de Plexus van Meissner-Auerbach). Noem het gerust je tweede paar hersenen. Dit zenuwstelsel werkt samen met het centraal zenuwstelsel via de nervus vagus (hersenzenuw) maar kan ook perfect zelfstandig functioneren. Het bevat meer dan 500 miljoen neuronen die meer dan 30 neurotransmitters uitscheiden. Bovendien wordt 90 tot 95% van je serotonine aangemaakt in je darmen. Alles samen regelen ze ons welzijn en onze gezondheid.

Wat is waterkefir?

De waterkefir korrels zijn transparant, broos en met het uiterlijk van kristallen. Deze kristallen worden gevormd door polysachariden die door glucose met elkaar verbonden zijn. Het gaat om een symbiose van (melkzuur)bacteriën en gisten. Hygiëne is dus van groot belang om deze levende culturen zo optimaal mogelijk te houden.

Kefir is een licht zurige, sprankelende waterdrank met koolzuur en een zeer miniem alcohol gehalte. De smaak doet je een beetje denken aan bier. Waterkefir wordt ook weleens vruchtenkefir genoemd.

Waterkefir culturen groeien het snelst op een warme plaats tussen de 22 à 24°C. Vermijdt ook metalen deksels en zeven maar gebruik plastiek of hout.

Wat heb je nodig om een waterkefir drankje te bereiden?

Bij het bereiden van je kefir drankje heb je slechts 4 ingrediënten nodig:

• uiteraard je kefir cultuur
• bron of flessen water
  • uit ervaring weet ik dat dit ook kraantjeswater mag zijn tenzij je leiding water een duidelijke chloorsmaak heeft dan neem je best bron of flessen water
  • water op kamertemperatuur is ideaal
    • zeker geen te koud of te heet water gebruiken
• suiker
  • suiker is de voeding voor je kefir cultuur. Er blijft maar weinig suiker achteraf over in je kefir drankje omdat de kefir dit opeet. Hierdoor is je drankje calorie arm
    • gebruik voornamelijk rietsuiker
    • palmsuiker, kokosbloesemsuiker of oerzoet is een zéér goede voeding voor je kefir cultuur. Maar door het hoge mineralen gehalte mag je dit zeker niet iedere keer gebruiken
    • je kan ook gebruik maken van ahornsiroop, rijstsiroop of agavesiroop
  • voeg je teveel suiker toe dan is je kefir drankje zoeter van smaak. Dit komt omdat je kefir cultuur niet alle suikers heeft opgemaakt waardoor er nog suiker in je drankje achterblijft. Dit maakt het dan ook minder calorie arm
  • voeg je te weinig suiker toe dan gaan je korrels niet groeien en kunnen ze zelfs afsterven door het gebrek aan voeding

• vruchten
  • gedroogde vruchten bevatten meer suikers dan verse vruchten
    • geschikte gedroogde vruchten voor je kefir drankje zijn vijgen, abrikozen, dadels, rozijnen, bosbessen, appels, frambozen, bramen, kersen, aardbeien, watermeloen, kiwi, peer, mango, ananas, banaan, appelsienen, lychee, passievruchten, …
    • gebruik je toch verse vruchten zorg dan dat deze genoeg suikers bevatten zoals ananas, mango, banaan, … Bijna alle vruchten kan je gebruiken. Snij je stukken niet te klein tenslotte moet je ze bij het zeven er tussenuit halen

Vaak wordt er ook gebruik gemaakt van citroenen. Deze zorgen voor de verzuring. Ikzelf gebruik ze niet maar aan jou de keuze.

Het water vervangen door infusen

Je kan het water eventueel vervangen door:

• infusen van:
  • citroenmelisse, munt, tijm, …
  • hibiscus bloemen, kamille bloemen, …
  • rozenblaadjes, vlierbloesem, …
  • zoethout, anijs zaadjes, venkel zaadjes, …
• pure vruchtensappen gaan resulteren in een sprankelende fruitdrank die aan champagne doet denken:
  • ananassap
  • appelsap
  • druivensap
  • perensap
  • …

Maar experimenteer hiermee pas als je genoeg kefir cultuur bij gekweekt hebt. Je kan ook na het zeven van je kefir drankje infusen of vruchtensappen toevoegen. Laat dan je drankje opnieuw 24 uur staan alvorens te gebruiken.

Gebruik je in je kefir drankje vruchten die intens kleuren dan zullen ook je kefir korrels deze kleur aannemen. Dit verdwijnt stilletjes bij de volgende bereidingen waardoor de doorschijnende kleur weer tevoorschijn komt.

Welke verhoudingen gebruik je om je waterkefir drankje te bereiden?

• 1 deel kefir
  • 25 gram kefir
• 10 delen water
  • 250 gram water
• 1/2 deel suiker op het gewicht van je kefir
  • 12,5 gram suiker
• 1/2 deel gedroogde vruchten op het gewicht van je kefir
  • 12,5 gram gedroogde vruchten
    • of bij verse vruchten gebruik je 1/2 op het gewicht van je water dus 125 gram verse vruchten

Stappenplan voor het maken van je waterkefir

Recept voor je kefir drankje:

• 100 gram kefir
• 1 liter water
• 50 gram rietsuiker
• 50 gram gedroogde vruchten

Zorg er steeds voor dat je werkt met propere materialen!

Welke hoeveelheid waterkefir drank drink je best per dag?

Het drinken van 100 ml kefir volstaat om je dagelijkse behoefte aan goede bacteriën (probiotica) binnen te krijgen.

Bouw de hoeveelheid langzaam op tot 100 ml met een maximaal van 400 ml per dag. Het best start je op een nuchtere maag en de rest drink je gedurende je dag.

Kefir is voor iedereen goed. Zowel voor ouderen, kinderen en huisdieren. Bouw altijd langzaam op en pas de hoeveelheid aan naargelang de grootte en het gewicht. Beter starten met een koffielepel of een eetlepel dan direct een te grote hoeveelheid.

Hou er wel rekening mee als je werkt met infusen van planten dat polaire inhoudsstoffen (wateroplosbare) mee in je bereiding zitten. Deze kunnen minder geschikt zijn voor kinderen, huisdieren of personen met een onderliggende aandoening. Voor deze groep werk je beter met gewoon water.

Drink je teveel van je kefir drank dan kan het zijn dat er de volgende klachten ontstaan:

• constipatie
• opgeblazen gevoel
• winderigheid
• maagkrampen

In de eerste plaats gebruik je het om je darmen gezond te houden. Maar je kan met de fermentatie tijd wat spelen waardoor de werking van je kefir verandert:

• bij constipatie
  • door de kefir slechts 24 uur te laten fermenteren, werkt het laxerend
• bij diarree
  • door de kefir langen dan 48 uur te laten fermenteren, werkt het constiperend
• bij 48 uur fermentatie
  • normaliserend op je stoelgang

Kefir is geschikt voor mensen met chronische darmziekten en zou zelfs verbetering brengen.

Voedingswaarde en de geneeskrachtige werking van je waterkefir

Vruchten bevatten vitaminen, mineralen en andere nuttige ingrediënten zoals essentiële aminozuren die vaak polair zijn (wateroplosbaar). Hierdoor komen ze vanzelf in je kefir drankje terecht.

Gebruik je kruiden dan zullen ook vooral de polaire inhoudsstoffen je kefir drankje verrijken waardoor je een natuurlijke geneeskrachtige werking krijgt. Je bekomt een infuus met daarin nog eens probiotica. Hou er rekening mee dat dit misschien wel minder geschikt is voor kinderen, huisdieren of personen met een onderliggende aandoening.

Je kefir cultuur zelf bevat ook goede bacteriën die je darmen en dus ook je hele lichaam gezond houden.

Kefir geeft je energie en werkt ondersteunend voor:

• een gezond immuunsysteem
• kalmerend bij slapeloosheid en ADHD (infuus van citroenmelisse, kamille of passieflora)
• darmproblemen, ziekte van crohn, …
• chronisch vermoeidheidssyndroom
• herstelt de darmflora na gebruik van antibiotica
• huidproblemen
• betere zenuwimpuls overdracht
• goed voor gewrichten

Hoe je waterkefir cultuur gezond houden?

Het is belangrijk om te weten hoe je de kefir gezond kunt houden zodat ze eeuwig blijven meegaan.

Sommige zaken moet je zeker vermijden:

• vermijdt zwavelhoudende vruchten
  • wel gedroogde of verse vruchten die ongezwaveld zijn
• laat je kefir cultuur niet in contact komen met metalen
  • metalen zoals deksels of zeven belemmeren de groei van je kefir cultuur en zorgen zelfs voor afname ervan
• het gebruik van honing is nog een discussie punt
  • honing is antibiotisch en zou je kefir cultuur aanvallen en dit wil je natuurlijk vermijden
    • ik heb de test gedaan met 10 gram kefir, 100 gram water, 5 gram honing en 5 gram gedroogde vruchten. Na 48 uur was mijn kefir 13 gram. Dit wil zeggen een 30% vermeerdert. Dit is minder dan bij rietsuiker maar mijn kefir cultuur is ook zeker niet vermindert. De smaak vond ik minder aangenaam dan bij rietsuiker dus test zelf uit wat je het liefste hebt

Wat gebruik je zeker wel:

• baking soda, himalaya zout en keltisch zout
  • deze stimuleren de groei van je kefir cultuur
    • gebruik slechts een mespuntje of een miniem snuifje op 1 liter water. Weersta de verleiding om meer te gebruiken anders is het nefast voor je kefir
• anaerobe omgeving
  • water kefir is anaeroob en heeft dus best geen zuurstof nodig. Vaak wordt er gewerkt met een waterslot of weck bokaal. Deze weck bokaal hoef je niet volledig af te sluiten. Ik gebruik enkel het deksel maar niet de dichting.

Hoe bewaar je deze waterkefir cultuur?

Vermits je kefirkorrels enthousiaste groeiers zijn, ontstaat er snel een teveel. Deze kan je op 2 manieren bewaren:

• In je koelkast
  • leg je kefir cultuur in een overmaat aan water met slechts een weinig suiker
    • ik ververs het water dan wel om de 2 tot 3 dagen
  • maximaal 3 weken bewaren
  • sluit je deksel niet maar leg het er losjes op
  • het kan een aantal processen duren alvorens je smaak weer optimaal is bij hergebruik

• In je diepvriezer
  • laat je kefir cultuur 24 uur goed opdrogen
  • stop ze dan in een bakje of zakje en plaats ze in de diepvriezer
  • maximaal 6 maanden tot 2 jaar bewaren
  • het kan een aantal weken duren alvorens je kefir cultuur terug actief is na het uithalen uit de diepvriezer

Wat kan je nog doen als je een teveel aan kefir korrels hebt?

De leukste manier bij een teveel aan kefir korrels is ze weg schenken aan mensen die hiervoor interesse hebben. Maar je kan ze ook:

• opeten of voer ze aan je kat, hond of kippen
• gebruiken als voeding voor je planten of voor het verrijken van je composthoop
• vermalen om er een gezichtsmasker of lotion van te maken. Want kefir is een weldaad voor ieders huid
• fermenteer er eens groenten mee
• gebruiken om melkkefir te maken. Natuurlijk is de smaak niet te vergelijken met de echte melkkefir korrels maar zo gaat het toch niet verloren. Eventueel kan je ze mixen in je melk in plaats van ze eruit te zeven en zo een smoothie of milkshake te maken. Want eenmaal je de waterkefir korrels in melk gebruikt, kan je ze niet meer gebruiken om een waterkefir drankje van te maken.

Receptje waterkefir korrels in melk (milkshake)

Receptje:

• 100 gram kefir korrels (dit mag ook minder zijn, 50 gram op 500 ml volle melk)
• 500 ml volle melk (dit mag ook 1 liter zijn op 100 gram kefir)
• 50 gram blauwe bes
• 50 gram suiker

Ik heb dit ook eens laten fermenteren en niet direct gebruikt om te drinken maar de geur en de smaak deden me sterk twijfelen dus heb ik het maar weggegooid 🙁

Hoe weet je nu of je waterkefir nog goed is?

Het is belangrijk om je kefir gezond te houden. Maar loopt het toch een keertje mis dan is het belangrijk om te weten waarop je moet letten:

• waterkefir vermeerdert normaal gesproken tussen de 40 tot meer dan 100% in 2 dagen
• je korrels mogen niet kleiner worden
• normaal zijn ze transparant (melkachtig) en glanzend tenzij ze de kleur van je oplossing aannemen bij het gebruik van intens kleurende vruchten
• wanneer je kefir cultuur dood is dan stinken ze

Ben je geïnteresseerd in waterkefir korrels dan kan je mij een mailtje sturen. Ik deel graag mijn overtollige waterkefir korrels uit. Het enige wat je zelf moet meebrengen is een pot water met daarin een klein beetje suiker 🙂 Wegens tijdsgebrek door de moeilijke zwangerschap van mijn dochter dit jaar met vele controles in UZ Leuven (2023) heb ik helaas geen waterkefir meer 🙁